Het Gravensteen in Gent is als enig overgebleven middeleeuwse burcht in Vlaanderen met een vrijwel intact verdedigingssysteem een bijzondere bezienswaardigheid, en dus ook een belangrijke toeristische troef voor de stad. De oorspronkelijke burcht werd omstreeks 1180 gebouwd door de graaf van Vlaanderen Filips van den Elzas. De graven van Vlaanderen resideerden er tot in de 14de eeuw, maar zochten daarna andere oorden op. Het einde van de middeleeuwen betekende tevens het einde van het militaire belang van een versterkte burcht als verdedigingsmiddel, onder meer door de opkomst van buskruit, vuurwapens en kanonnen. Het gebouw werd daarna gebruikt als muntslagerij en werd vooral berucht als gevangenis en gerechtshof. Het Gravensteen bezit nu nog een heel uitgebreide collectie middeleeuwse foltertuigen.
In de 19de eeuw werd het Gravensteen door een industrieel omgetoverd in een fabriekscomplex met katoenspinnerijen en ateliers voor metaalconstructie. De industriële werkzaamheden eisten hun tol en leidden tot het verval van de burcht. Op het einde van de 19de eeuw verhuisde men de industriële activiteiten naar de rand van de stad en het Gravensteen bleef troosteloos en vervallen achter. De resten van de middeleeuwse burcht werden blootgelegd en bleken in erbarmelijke staat. Niets leek de sloophamer nog in de weg te staan, maar de wereldtentoonstelling van 1913 in Gent besliste er anders over. Het middeleeuwse kasteel werd gerestaureerd om de stad luister bij te zetten. De restaurateurs gingen evenwel zeer eigenzinnig te werk en deden vooral beroep op hun fantasie, eerder dan op enig historisch besef. Het gereconstrueerde Gravensteen doet dan ook zeer middeleeuws aan, maar heeft eigenlijk geen uitstaans met de oorspronkelijke middeleeuwse burcht.
Foto: Tijl Vereenooghe
Die Burg Gravensteen („Grafenstein“) in Gent ist die Burg der Grafen von Flandern. Sie ist eine der größten Wasserburgen Europas. Lesen Sie weiter
